Skip to main content
Bekende namen Wenumse Watermolen

Bekende namen

Uit de geschiedenis van de molen
Daniëlszn de Jongh - Bouwer van de Wenumse Watermolen

Daniëlszn. de Jongh 1721-1796

De man aan wie we de Rotterdamse Kopermolen te danken hebben, bouwde de Wenumse watermolen in 1768 om tot kopermolen. Hij was ook degene die de molenvijver (een 'wijer') liet graven en de molenbrug liet metselen. In de brug is nog een steen te vinden met zijn signatuur 'D de J'.

Krantenartikel

Gouden zaken jubileum

(Tekst van het krantenartikel)

Het was 22 Augustus 1882, toen wijlen de heer H. van Bree als korenmolenaar van Ulft naar Apeldoorn verhuisde. Na eerst een paar jaren den windkorenmolen op de Eendracht gedreven te hebben, huurde hij den halven watermolen aan den Ouden Zwolschen weg te Wenum. De andere helft huurde de heer W. H. Weverink voor de exploitatie van een fabriek voor Zwitsersche kaas.
Toen de heer Van Bree in 1901 overleed, werd de zaak voortgezet door de weduwe en hare zoons en in 1908 werd de firma Wed. H. van Bree gevestigd.
In 1916 kwam de watermolen in publieke veiling en werd door de firma aangekocht. Van dien tijd af dagteekent de bloei dezer onderneming, welke over de geheele Veluwe eene gevestigde reputatie heeft verworven. Geleidelijk werden verbeteringen en vernieuwingen aangebracht. Het oude woonhuis werd afgebroken, pakhuizen vergroot en nieuw gebouwd. In de jaren dat over de geheele Veluwe geconstateerd werd, dat het waterniveau zooveel lager werd, ondervond ook het molenrad daarvan den invloed en moest naar andere kracht worden uitgezien. Naast de waterkracht werd in 1923 de eerste ruwe olliemotor geplaatst en later door een sterkere vervangen, waarnaast thans nog een electromotor de molensteenen doet draaien. In 1925 werd naast den graanhandel ook die in kunstmest begonnen, waarvoor een apart pakhuis werd gebouwd.
Het vorig jaar werd een geheel nieuwe electrische maalderij in werking gesteld met spooraanleg, terwijl thans in wording is een groote maalderij aan het Kanaal op Welgelegen.
De omzet bedraagt thans ongeveer 3.500 wagons per jaar. De mais wordt meestal over water aangevoerd en bijna geregeld door ligt bij de brug aan de haven een schip in lossing en ver in den omtrek wordt dit belangrijke voederproduct door firma's, handelaren en winkelliers via de firma Wed. H. van Bree betrokken. Met voldoening kunnen de drie broeders, die thans aan het hoofd der zaak staan, bij dezen mijlpaal op hun arbeid terugzien.

Krantenartikel Molenhoofd Wenumse Watermolen

Het Molenhoofd

(Tekst van het krantenartikel)

1920- Hier het molenhoofd van de Wenumse Watermolen; het molenhoofd is omstreeks 1917 gebouwd ter vervanging van een zadeldak. Het gedeelte aan de rechterkant is in 1972 na de overname door de gemeente Apeldoorn (1970) sterk veranderd. De verkoper was R. Fikse uit Teuge voor f 508.250. Dit betrof de percelen Oude Zwolseweg 158-160-162 en 164. Op huisnummer 162 stond waarschijnlijk het later afgebroken kaaspakhuis, want dit nummer is verdwenen. De eerste vermelding van de molen dateert uit 1313,
Fotograaf onbekend, coll. Wenumse Watermolen.

Krantenartikel familie Van Bree Wenumse Watermolen

Familie van Bree

(Tekst van het krantenartikel)

1903- Dit gezelschap is de fam. Van Bree van de Wenumse Watermolen, het adres was J 56 en is nu Oude Zwolseweg 160. Hendrik van Bree 1826-1901 en zijn vrouw Berendina de Kinkelaar huurden het complex vanaf 29-08- 1881 (daarvoor was Hendrik metselaar en akkerbouwer). Dit echtpaar werd later samen met Christiaan Hendrik Weverink eigenaar van de molen, die met één waterrad Zwitserse stinkkaasjes ging produceren. Op deze foto staat de fam. Van Bree achter de molen. Daar stond toen nog een woning. Op deze plek bevindt zich Anno 2022 de Bijenstal H.G. Maagendans, die rond 1985 is gebouwd.
Vlnr. Boven: Elisabeth (Bertha) 1874-1934, Gerhardus (Gerrit) Hendrikus 1872-1952 en Theodorus (Dorus) Johannes Hendrikus van Bree 1869-1956, Johannes Cornelis Balfoort 1868-1931 en Bernardus (Bernard) Franciscus 1882-1953, Maria (Marie) Christina 1886-1965 en Carolus (Karel) Gregorius Albertus van Bree 1877-1966. Vlnr. voor: De weduwe Berendina van Bree-de Kinkelaar 1848-1908 en Johanna Hendrika Cornelia Balvoort-van Bree 1870-1932;
Fotograaf onbekend, coll. Wenumse Watermolen.

Gerrit Goedhart, 1936-2022

Molenaar van 1936 tot 2022

Heeft bijna 60 jaar een actieve bijdrage geleverd aan het behoud van de molen.

Geboren in Ede in een familie van molenaars, haalde in1956 z'n molenaarsdiploma en kwam in 1962 in dienst bij de Fa. van Bree in de verkoop. Na de restauratie in 1983 werd hij aangesteld als vrijwillig molenaar, hetgeen hij gedaan heeft tot hij in 2021 vanwege gezondheidsproblemen moest stoppen.

“Eind jaren zestig veranderde er heel veel in de molenaarswereld. We zaten vlak onder Apeldoorn en de stad begon enorm uit te breiden waardoor alle kleinere boerenbedrijven verdwenen. Dat waren klanten waar wij een goede band mee hadden en waar we ook van bestonden. Ik kan mij nog herinneren dat we, in 1965 zal het geweest zijn, 200 ton boerengraan maalden. Daarnaast ging men snijmais verbouwen in plaats van graan, dat bracht 1000 gulden per hectare meer op en de boeren hadden er veel minder werk aan. Ze belden de loonwerker en die maakte alles voor hen in orde. Daardoor kwam in 1967 de molen stil te staan, hij had zijn functie verloren. Wel hebben we nog jarenlang een bak rogge gedraaid voor de toenmalige bakkers. In deze buurtschap hadden we 8 of 9 bakkers. Maar dat is ook allemaal voorbij.”